Kan het brein herinneringen cre ren die echter zijn dan de realiteit?

De Belgische neuroloog professor Steven Laureys staat wereldwijd bekend om zijn onderzoek en behandeling van comapati nten. Door zijn werk wordt hij dagelijks geconfronteerd met het menselijk bewustzijn. Hoewel de primaire doelgroep pati nten in diverse comatoestanden en hun naasten betreft, is hij ook erg ge nteresseerd in andere bewustzijnstoestanden zoals dromen, hypnose en de BDE. Over deze laatste twee aspecten doet hij op dit ogenblik ook wetenschappelijk onderzoek waaraan Limen graag wil meewerken.

Professor Laureys neemt de BDE zeer ernstig en wil dit fenomeen op een wetenschappelijke manier onderzoeken. De video geeft een wat beperkt beeld van de openheid waarmee hij naar fenomenen als lucide dromen, buitenlichamelijke ervaringen en BDE s kijkt. Een openhartig persoonlijk gesprek over deze bewustzijnstoestanden toont een geïnteresseerde wetenschapper die weliswaar de klassieke benadering hanteert.

Zie de video van het interview met neurowetenschapper prof. dr. Steven Laureys (Universiteit van Luik) hier; Video
Er bestaat er een duidelijke omschrijving van wat de BDE is en aan welke criteria de ervaring moet voldoen om als BDE erkend te worden. (bv. Greyson scale). Als prof. Laureys in de video bedoelt dat men eerst de ervaringen heeft getaxeerd volgens de geldende normen voor de BDE dan is dit een correcte start voor verder wetenschappelijk onderzoek. Ik veronderstel dat dit het geval is.

Waar ik moeite mee heb is het uitgangspunt dat de BDE en andere fenomenen het product zouden zijn van de hersenactiviteit. Met gerenommeerde wetenschappers als prof. John Eccles (nobelprijswinnaar en neurofysioloog cfr. http://www.leaderu.com/truth/2truth06.html ), dr. Mario Beauregard (Canadese neurobioloog en bewustzijnsonderzoeker), dr. Jeffrey M. Schwartz(*) (Amer. psychiater), dr. Henry Stapp (Amer. Kwantumfysicus) (cfr. http://rstb.royalsocietypublishing.org/content/360/1458/1309.short ) dr. Stuart Hameroff (Amer. Anesthesioloog), dr. Amit Goswami (Kwantumfysicus en bewustzijnsonderzoeker), dr. Pim van Lommel (Nederlands cardioloog en BDE-onderzoeker) deel ik de mening dat bewustzijn een eigenschap is van de zelfstandige menselijke geest waarmee deze via de hersenen de wereld exploreert en be nvloedt. Er zijn dus binnen de wetenschappelike wereld (ook de neurowetenschappen) grosso modo twee strekkingen. De ene volgt de denkpiste dat bewustzijn uit de hersenwerking voortkomt; de andere ziet bewustzijn als primair, en zelfs voorafgaand aan het stoffelijke universum.

(*)Op de vraag of de hersenen herinneringen kunnen creëren die echter dan echt zijn antwoordt professor Laureys bevestigend. Daarop stelt hij dat de vraag nu eigenlijk is HOE de hersenen de BDE creëren. Hier gaat hij uit van de eerste, materialistische hypothese, wat geen wetenschappelijk feit is: namelijk dat de herenen de BDE veroorzaken. De BDE en het menselijke bewustzijn (zoals hij verder ook zegt) worden voorgebracht door de hersenen. Ook. drs. Vanessa Charland-Verville, neuropsychologe aldaar, gaat daarvan uit. In haar college over bewustzijn en bewustzijnstoestanden zegt zij dat de BDE zeker geen droom is, zeker geen hallucinatie maar dat ze geproduceerd wordt in de hersenen. In een gesprek met prof. Laureys en Vanessa Charland-Verville heb ik duidelijk gesteld dat men dit niet zomaar mag verkondigen omdat dit namelijk geen wetenschappelijk bewezen feit is. Het is niet meer dan een hypothese. En deze heeft niet meer waarde dan de hypothese dat bewustzijn een eigenschap is van de geest, die in een hogere realiteit (echter dan echt) bestaat en via de hersenen interageert met de stoffelijke wereld. Deze visie krijgt, zoals vermeld, vanuit de kwantumfysica en kosmologie heel wat steun en wordt al lange tijd bevestigd door de inzichten uit de parapsychologie. (Even terzijde: wie beweert dat parapsychologie een pseudowetenschap is, loopt bijna een halve eeuw achter op de feiten en getuigt eerder van een subjectieve, bevooroordeelde ingesteldheid. Deze discipline is sedert 1969 door de AAAS officieel als wetenschap erkend ,wordt aan diverse universiteiten gedoceerd en gebruikt geldige, strikt wetenschappelijke en erkende statistische methoden.)

Prof. Laureys staat open voor deze opmerking. Hij vertrekt als wetenschapper evenwel vanuit zijn discipline, de neurologie (en dat is een bij uitstek reductionistische medische tak die juist dank zij dit reductionistische onderzoek enorm veel heeft bijgedragen tot de overleving van voorheen fatale hersenaandoeningen), en baseert zich op de klinische waarnemingen en metingen om van daaruit op zoek te gaan naar antwoorden op vragen m.b.t. het bewustzijn. Als zou blijken uit de gegevens dat een hypothese moet worden bijgestuurd dan dient dat ook te gebeuren, aldus prof. Laureys. De transpersoonlijke psycholoog Ken Wilber stelt terecht dat de wetenschappelijke empirische methode zich beperkt tot wat met de vijf fysische zintuigen kan worden waargenomen. Dit is een onterechte beperking.

Er zijn m.b.t. geldige methoden van kennisverwerving altijd drie stappen: injunctie ("Wat moet je doen om wat te ervaren?") - de ervaring zelf - bevestiging of afwijzing. Deze stappen zijn geldig voor de traditionele wetenschap maar ook voor innerlijke ervaringen zoals een buitenlichamelijke ervaring. Hypnose bijvoorbeeld, wat vroeger (en vaak nog) door de wetenschap met argusogen werd (wordt) bekeken, wordt ernstig genomen en onderzocht met de ondersteuning van prof. Laureys.

Als de BDE en de BLE zijn wat ze blijken te zijn, namelijk ervaringen in een geestelijke realiteit, dan zal deze werkelijkheid zelfs via de high tech middelen als fMRI en PET-scan niet kunnen aangetoond worden. Deze technologie n geven vandaag zeer goed e hersenwerking weer en kunnen daarmee de zogenaamde neuronale correlaten van bewuszijn(stoestanden) identificeren. Daarmee is echter niet aangetoond dat deze neuronale activiteit de ervaring ook veroorzaakt.

Kortom, het onderzoek van prof. Laureys verdient onze aandacht en medewerking omdat het om een BDE-onderzoek gaat dat in handen is van een gespecialiseerde, geïnteresseerde, wetenschapper die, weliswaar vertrekkend vanuit zijn reductionistische benadering, toch met open geest blijft kijken naar het fenomeen van de BDE en die bereid is andere injuncties in rekening te nemen.

Raymond Saerens